Najczęstsze problemy przy szalowaniu i jak ich unikać

Szalowanie to jeden z najważniejszych etapów prac żelbetowych. Poprawnie wykonane deskowanie gwarantuje nie tylko odpowiedni kształt i wymiar elementów betonowych, ale także bezpieczeństwo pracowników i trwałość całej konstrukcji. Niestety, nawet drobne błędy na tym etapie mogą skutkować poważnymi konsekwencjami – od odkształceń po katastrofy budowlane.

W tym artykule omówimy najczęściej spotykane problemy podczas szalowania oraz sposoby ich skutecznego unikania.

Nieprzygotowane lub niestabilne podłoże

Jednym z częstszych błędów jest rozpoczęcie szalowania bez odpowiedniego przygotowania podłoża. Nierówna powierzchnia, zalegający gruz, błoto czy inne zanieczyszczenia mogą prowadzić do niestabilności deskowania. W efekcie może dojść do przemieszczenia szalunków, nierówności w betonie lub wręcz zawalenia konstrukcji.

Aby uniknąć tego problemu:

• Zadbaj o czyste, równe i nośne podłoże.

• Przed ustawieniem szalunków sprawdź poziomy, usuń zanieczyszczenia i zabezpiecz miejsce przed wilgocią.

Zbyt luźne połączenia i niewłaściwe ściągi

Szalunki ścienne i stropowe wymagają solidnych połączeń – zarówno między panelami, jak i między szalunkiem a gruntem. Zbyt luźne zaciski lub źle dobrane ściągi mogą doprowadzić do „rozjechania się” szalunku pod naporem betonu. W konsekwencji beton może wypłynąć, a konstrukcja utraci geometrię.

Używaj sprawdzonych i dopasowanych elementów łączeniowych. Warto inwestować w systemowe rozwiązania – np. kompatybilne ściągi gwintowane, odpowiednie nakrętki i przekładki dystansowe. Pamiętaj o równomiernym rozmieszczeniu mocowań i ich dokładnym dokręceniu.

Szalowanie bez uwzględnienia obciążeń

Podczas betonowania konstrukcja szalunku poddawana jest bardzo dużym obciążeniom – nie tylko ze względu na ciężar mieszanki, ale także jej ciśnienie hydrostatyczne. Zbyt słabe podpory, zbyt duże rozstawy dźwigarów czy pominięcie elementów wzmacniających często prowadzą do deformacji, wycieków i pęknięć.

Zanim przystąpisz do montażu:

• Dokładnie przeanalizuj projekt konstrukcji i dobierz odpowiednie elementy systemu szalunkowego.

• Nie zwiększaj rozstawu podpór „na oko” – każda zmiana powinna być zgodna z wytycznymi producenta lub projektanta.

Użycie zużytych lub uszkodzonych materiałów

Szalunki z pękniętymi deskami, zardzewiałymi ściągami czy odkształconymi podporami są realnym zagrożeniem. Taki sprzęt traci swoje właściwości nośne, co może prowadzić do jego załamania podczas zalewania betonu. Niestety, w praktyce wiele firm korzysta z elementów „z odzysku”, nie sprawdzając ich stanu technicznego.

Przed rozpoczęciem prac każdorazowo dokonuj przeglądu sprzętu. Elementy uszkodzone, skorodowane lub nadmiernie zużyte powinny być natychmiast wycofane z obiegu i zastąpione nowymi. Warto też stosować odpowiednie środki konserwujące – np. oleje antyadhezyjne, które nie tylko ułatwiają rozszalowanie, ale też chronią powierzchnię szalunków przed degradacją.

Brak kontroli podczas betonowania

Samo poprawne ustawienie szalunków to nie wszystko – liczy się także ich kontrola w trakcie betonowania. Zbyt szybkie wylewanie betonu, brak obserwacji przemieszczeń i niewłaściwe wibrowanie mieszanki to tylko niektóre z czynników, które mogą doprowadzić do awarii szalunku.

Aby tego uniknąć:

• Monitoruj zachowanie szalunków podczas betonowania.

• Betonuj warstwami, z zachowaniem przerw technologicznych.

• Stosuj odpowiedni sprzęt do zagęszczania betonu i nie przekraczaj prędkości wlewu.

Pomijanie zabezpieczeń i zaniedbania BHP

Wciąż zdarza się, że szalunki ustawiane są bez odpowiednich zabezpieczeń krawędzi czy stref niebezpiecznych, a pracownicy nie są wyposażeni w środki ochrony indywidualnej. Jest to nie tylko błąd techniczny, ale i poważne naruszenie zasad bezpieczeństwa.

Zadbaj o barierki, poręcze i oznaczenia stref niebezpiecznych. Upewnij się, że wszystkie osoby pracujące przy szalunkach korzystają z hełmów, uprzęży i obuwia ochronnego. Bezpieczeństwo na budowie zawsze powinno być priorytetem.

Problemy przy szalowaniu - podsumowanie

Problemy przy szalowaniu wynikają najczęściej z pośpiechu, braku wiedzy lub oszczędności na sprzęcie. Tymczasem błędy te mogą nie tylko opóźnić realizację inwestycji, ale również narazić ludzi i mienie na poważne niebezpieczeństwo.

Pamiętaj:

• Każdy etap prac – od przygotowania podłoża, przez dobór sprzętu, aż po sam proces betonowania – powinien być przeprowadzony z zachowaniem najwyższej staranności.
  

• Regularna kontrola stanu technicznego elementów szalunkowych i przestrzeganie zasad montażu to klucz do sukcesu.
  

Szalowanie to nie miejsce na kompromisy – solidne przygotowanie dziś to pewność trwałej i bezpiecznej konstrukcji jutro.